Сауран ауданы әкімдігінің ішкі саясат бөлімінің «Жастар ресурстық орталығы» КММ-де «ЕРТЕ ЖҮКТІЛІКТІҢ АЛДЫН АЛУ ЖӘНЕ РЕПРОДУКТИВТІ ДЕНСАУЛЫҚ» тақырыбында қыздар арасында кездесу өткізілді.
Кездесудің мақсаты – жастар мен жасөспірімдерді салауатты өмір салтына, отбасының амандығы мен бақытына деген құнды қарым-қатынасын қалыптастыруға ықпал ету, жастар арасындағы ерте жүктіліктің алдын алу.
Кездесуде қыздарға ертежүктіліктің алдын алу бойынша түрлі мәліметтер беріліп, қыздар сұрақтарына толық жауап алды.
Қазіргі уақытта жасөспірімдер арасында ерте жүктіліктің алдын алу тақырыбы өзекті мәселелердің қатарында. ДДҰ мәліметтері бойынша, бала өлімінің негізгі себептерінің бірі — жүктілікті үзу және ерте босану.
Ерте жүкті болған қыздар білім алу мүмкіндігін жоғалтып, қоғамнан алшақтайды және олардың денсаулықтарына қауіп төнеді.
Медициналық көрсеткіштер бойынша 19 жасқа дейінгі жүктілік ерте деп саналады. Жасөспірімдердің жүктілігі үшін ең көп таралған кезең – 15-17 жас аралығы. Дәрігерлер атап өткендей, тек он сегіз жасқа дейінгі қыздың денесі жеткілікті түрде қалыптасқан және бала көтеруге, тууға толық дайын. Ерте жүктіліктің салдарынан жасөспірімдердің 70% – ы жасанды түсік жасап, 15% — ы түсік тастайды. Қыздардың тек 15% — ы ғана сәбилерін аман-есен жеткізіп, босана алады.
Қазақстанда жасөспірімдердің жүктілігі де алаңдарлық мәселеге айналды. Қазіргі уақытта жастардың 70% — ы 15 жасқа дейін алғашқы жыныстық қатынасқа түседі. Статистикаға сәйкес, мың адамға шаққанда кәмелетке толмағандардың саны 7,9 адамды құрайды, ал жасөспірімдер арасында мың қыздың үшеуі түсік жасатады.
Бұл кезде қыз балада бойжеткен кезеңі-гормоналды ауысу кезеңі басталады. Бұрын ерте жүктілік жағдайы төмен отбасыларында болады деп есептелген, бірақ қазір бұл пікір өзгерді. Себебі тұрмыс жағдайы жақсы отбасында өскен балалар жауапкершілікті сезінбейді. Көпшілік ата-аналар балаларының сексуалды өмірлеріне араласқылары келмейді. Мұны бұқаралық құралдардан интернеттен біледі деп ойлайды. Алайда, бұл ақпарат қыз балаларға жеткіліксіз болып келеді. Ерте жыныстық қатынасқа түсу жасөспірімдердің репродуктивті денсаулығын бұзады. Қыз бала, қыз,әйел- бұл бір ғана адам өткеретін әртүрлі кезең. Ол әрбір кезеңде қуанышпен де,қайғымен де, түрлі дерттермен де бетпе-бет кездеседі.
Репродуктивті денсаулық — бұл халық пен даму жөніндегі Халықаралық конференцияның анықтамасына сәйкес, толық физикалық, психикалық және әлеуметтік әл-ауқаттың жай-күйі ғана емес, сонымен қатар репродуктивті жүйеге және оның функциялары мен процестеріне қатысты барлық мәселелерде аурулардың болмауы.
Репродуктивтік денсаулық бұл- жүкті болу, босану және сау бала туу мүмкіндігі. Оны сақтау-әйел мен еркектің тапсырмасы.Әрбір жүкті қалаулы, ал болашақ баланың ата-аналары-дені сау болу керек.
Әйелдің репродуктивті денсаулығының негіздері ерте жастан қалыптасады және генетикалық ерекшеліктерге, дененің әртүрлі мүшелері мен жүйелерінің патологиясының болуына, қоршаған орта факторларының әсеріне және т. б. байланысты. Жыныстық өмірдің ерте басталуы, жыныстық жолмен берілетін аурулар (ЖЖБИ), соның ішінде АИТВ/ЖИТБ, жоспарланбаған жүктілік, түсік түсіру репродуктивті саланың негізгі проблемалары болып табылады.
Егер біз өзіміздің денсаулығымызға және біздің болашақ балаларымызды қарасақ, біздің еліміздің ертенгі күні, біз керек:
— Жасөспірімдерге қауіпсіз, соның ішінде жыныстық мінез-құлық дағдыларын қалыптастыруға көмектесу, оларды өз денсаулығын сақтауға ынталандыру;
— Ата-аналардың, мұғалімдердің, медицина қызметкерлерінің, ішкі істер органдарының қызметкерлерінің, әлеуметтік қызметкерлердің, жастар арасынан шыққан еріктілердің, қоғам қайраткерлерінің, саясаткерлер мен шенеуніктердің күш-жігерін біріктіру, балаларымызға өз денсаулығы мен өмірін сақтауға көмектесу үшін ерік пен жігер таныту.
Репродуктивті денсаулыққа әсер ететін факторларға мыналар жатады:
— аборт;
— жаман әдеттер;
— жыныстық жолмен берілетін аурулар;
— дұрыс тамақтанбау;
— жасы;
— психоэмоционалды жағдай;
— экологиялық жағдай;
— денсаулық мәселелері.
Репродуктивті жүйенің ауруларының алдын алу және емдеумен репродуктивті денсаулықты қорғау мамандары айналысады. Репродуктивті денсаулықты сақтау дегеніміз — сау ұрпақты көбейту функциясын қалпына келтіруге және сақтауға көмектесетін бірқатар шаралар.
Мұндай шараларға мыналар жатады:
— салауатты өмір салтын ұстану және жаман әдеттерден бас тарту;
— жыныстық өмір ережелерін сақтау;
— жүйелі түрде тест тапсыру және жыныс жүйесінің денсаулығын бақылау;
— демалыс пен еңбек арақатынасын сақтау, стресстен аулақ болу және қалыпты психоэмоционалды күйде болу.
