Сауран ауданы, Шаға ауылдық округіндегі Молда Мұса атындағы жалпы орта мектебінде білім беру ұйымдарының аудандық прокуратурасымен бірлескен семинар жиыны болып өтті. Семинарға аудан әкімінің орынбасары Бақытжан Букебаев, білім бөлімінің басшысы Ақмарал Батырбекова, аудандық прокуратура, полиция бөлімі, төтенше жағдайлар бөлімі, денсаулық сақтау саласы, мектеп директорлары мен олардың тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары қатысты.
Семинар жиында балалардың жазғы демалыс кезеңдеріндегі қауіпсіздігі бойынша жоғарыда аталған сала өкілдері тарапынан баяндамалары тыңдалды. Жазғы демалыс кезеңдерінде оқушылардың қатысуымен түрлі оқыс оқиғалардың орын алып жатқаны көпшілікке аян. Осы олқылықтардың алдын алу бойынша өткізілген семинар барысында көптеген ұсыныс-пікірлер ортаға салынды.
Мектеп оқушылар тәрбиесіне ұстаз да, ата-аналар да үлкен жауапкершілікпен қарауы керек. Сондықтан «Балам дейтін жұрты болмаса, жұртым дейтін бала қайдан болсын» дегендей балаларға жылы лебіз, мейірім, білім мен тәрбиені аямай сіңдіру біздің басты міндетіміз. Баланы өмірге тәрбиелеуде, бейімдеуде ата-ана, мектеп, мұғалім бірлесе жұмыс істеген жағдайда ғана үйлесімдік табатыны сөзсіз.
Балаларымыз-еліміздің болашағы, өміріміздің жалғасы, біздің ең қымбат адамдарымыз болғандықтан, оларды әр түрлі төтенше жағдайлардан
қорғау әр кімнің міндеті болып табылады. Балаларды оқыс оқиғалардан қорғаудың басты жолы-әрқашанда балаларға қауіпсіздік ережелерін түсіндіру және осы ережелерді сақтамау салдары қандай болуы мүмкін екендігін айту болып табылады.
Үйде балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін төмендегідей қауіпсіздік ережелерін сақтауларын сұраймыз:
1) Үйде мектеп жасына дейінгі балалар болса, электр құралдарын, сымдарын балалардың қолы жетпейтіндей жерде орналастыру;
2) Электр құралдарын, әсіресе ұялы телефон зарядкасын тоққа қосулы қалдырмау, себебі кішкентай балалар аузына салып, тоққа түсуі мүмкін;
3) Кішкентай балаларды үйде жалғыз үлкендердің қарауынсыз қалдырмау;
4) Балаларға қауіпті электр құралдарымен, газ приборларымен жұмыс істеуге тыйым салу;
5) Кішкене балаларға сіреңке, от жағуға рұқсат бермеу;
6) Үйдегі жиһаздарды құламайтындай берік орнату;
7) Балаларға үйден шыққанда, қайда кеткенін, кімге кеткенін және не үшін кеткенін ата-анаға ескерту керектігін балаларыңызға айтып
отырсаңыздар.
Сонымен қатар, балабақшадағы балалардың қауіпсіздігі барлық тараптардың осы мәселеге кешенді көзқарасына байланысты. Қауіптің дамуына жол бермеу үшін балабақша тәрбиешілері, олардың тікелей жетекшісі және, әрине, ата — аналар қатысуы керек.
Әрбір сүйіспеншілікке толы ата — ана үшін олардың баласы өмірдегі ең жақсы нәрсе. Балалар әрдайым мойынсұнбайды, әсіресе кішкентай кездерде. Сондықтан баланың баласы балабақшаға әкелінген кезде, баланың жарақаттануына жол бермеу үшін өте маңызды.
Балаларды қорғау үшін балалар бақшасындағы балалардың қауіпсіздігі үшін жауапты негізгі ережелер әзірленді. Мұнда әрбір бала үшін күннің өзінде тікелей жанында тұрған адам жауапты.
Оқытушылар үшін еңбекті қорғаудың негізгі ережелері бар. Бұл ұстаным 18 жастағы жастағы адамдарға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Адам жұмысқа шыққанда медициналық тексеруден өтуі және денсаулық кітапшасын ұсыну керек.
Жұмысқа тіркелгеннен кейін дереу көшбасшы кіріспе брифинг өткізеді. Оқытушы жұмыс істеудің негізгі ережелерін біліп, оларды мінсіз сақтай білуі керек. Ол баланың қауіпсіздігі оның іс — әрекеттеріне байланысты екенін түсінуі керек.
Балабақшада тәрбиеші балалардың тұрған жерлерін қараусыз қалдыруға құқылы емес.
Таңертең жұмысқа келгенде, тәрбиеші топтағы барлық үй — жайларды ақаулықтардың болуы үшін тексереді. Олар анықталған кезде, АПП — ға немесе басшыға хабарлаңыз.
Жұмыс күні ішінде балалармен жұмыс істеу нұсқаулары:
Оқытушы сабақтардың қауіпсіз өткізілуін қамтамасыз етуге, қажет болған жағдайда оқу процесінің жақсы жағдайына қол жеткізу үшін сабақ кестесіне өзгерістер енгізуге міндетті.
Баланың өмірге бейімделуіне үлкен мән беріледі, тәрбиеші балабақшадағы қауіпсіздік бұрышы ойнайды. Оның міндеті — адамдардың мінез — құлқын көрсету.
Бұрыштар әртүрлі. Кейбіреулер қиялын, шығармашылық қабілетін дамытуға, басқаларға — жол ережелерін үйренуге, түстер мен геометриялық фигураларды еске алуға бағытталған. Ойынның осындай түрлерінің арқасында балалар тез дамып, жан — жақты қарым — қатынаста болады.
Оқытушы сабақ жүргізуге міндетті, онда бала жол қозғалысы қауіпсіздігін зерттейді. Балабақшада балалардың күнделікті өмірде, өрт, жер сілкінісі және басқа да табиғи апаттар жағдайында қарапайым қауіпсіздік ережелерін үйрету қажет.
Көшеде мінез:
Жаяу жүру барысында тәрбиеші балалармен байланысы жоқ мазасыз әңгімелермен айналыспауы керек. Ол әр баланы қадағалап, әрбір адаммен танысып, оның тұрған жерін бақылап отыруы керек. Баланы көшеде, тіпті балалар үнемі ойнайтын ойын алаңында қалдыруға қатаң тыйым салынады. Егер топта кем дегенде бір адам қалса, онда тәрбиеші кіші кинологты жалпы серуендеу кезінде оны қарау үшін қалдыруы керек.
Топтағы сақтық шаралары:
Тәрбие жұмысына қатысы жоқ топқа және оның жұмыс орнына жатпайтын адамдарға қатыстылығына қатаң тыйым салынады.
Мұғалімнің орны, оның үстелі әрдайым тәртіппен сақталуы керек. Көрінбеген өткір заттарды (инелер, қайшылар, қылшықтарды, шпилькалар, қағазға арналған пышақтар және т. б.) ұстамаңыз. Жұмыста қайшыны борсық ұштармен ғана пайдалану керек. Сондай — ақ, киімдеріңізді түйреуіштер мен инелермен байланыстыруға қатаң тыйым салынады. Қалтада күрт және ұрып — соғатын заттар болмағанына назар аудару қажет. Аяқ киімді тек төменгі пяткаға ғана киюге болады.
Оқытушыға баланы бөтен және туған — туыстарына 16 жылдан бері беруге тыйым салынады. Сонымен қатар, баланың мас күйінде ата — аналарына да қатысты.
Балабақшаның сыртына серуендеу:
Экскурсияға кету кезінде тәрбиеші көшелерден автокөліктердің жанданған қозғалысына жол бермеуі керек. Қазіргі уақытта тәрбиеші кіші мектеп мұғалімін немесе басқа көмекшімен бірге болуы керек.
Жол ережесін қатаң сақтау керек. Әрбір тәрбиеші жолдағы балалар жарақатын болдырмау үшін сабақ жүргізуі керек.
Олар әңгімелер, сызбалар, тренингтер, ойын — сауық ойыны, театрландырылған қойылымдар, автокөліктер мен басқа да көптеген ойындар арқылы ойын түрінде өткізіледі. Балабақшадағы және оның аумағынан тыс жерде қауіпсіздікті қамтамасыз ету балалардың көшедегі мінез — құлық ережелері туралы тақырыптарды зерттеуді қамтиды. Жол — көлік оқиғасының себептері туралы, көшелерді көшіру кезіндегі мінез — құлық ережелері (жаяу жүргіншілердің міндеттері), көліктегі көлік қозғалысы туралы тақырыптар ұсынылады. Жол жарықтары мен жол белгілері зерттелуде.
Жаяу серуендеуде баланың беймәлім жидектерді немесе саңырауқұлақтарды (жазда) жейтінін қамтамасыз ету маңызды.
Температура мен гигиена ережелері:
Оқытушының міндеті — температура режимін бақылау. Ыстық ауа — райында баланың қалпақшасы бар екеніне көз жеткізіңіз, ал қыста су өткізбейтін аяқ киім кию керек. Оқытушы ауаның ауа райы жағдайына сыртқы киімді таңдау әдісімен аурудың дамуына жол бермеуге міндетті.
Гигиенаның негізгі ережелерін сақтау маңызды. Әрбір оқушыға жеке тіс щеткасы, тарақ пен сүлгі болуы керек.
Бөлмеде, әсіресе балаларға қатысты дәрі — дәрмектерді сақтай алмайсыз. Алғашқы көмек жинағы баланың қолы жетпейтін жерде болуы керек. Зеленок, йод, пероксид, бинт, мақта, гипстен жабысып тұру керек.
Балабақшаға медициналық көмек:
Баланың қауіпсіздігін сақтау үшін балабақшада білікті медицина қызметкері жұмыс істейтін питомник бар.
Оның міндетіне суықтың алдын — алу және әртүрлі генезис инфекцияларының алдын алу жөніндегі іс — шаралар кіреді. Медбике күні бойы балабақшада болуы керек.
Суықтың алдын алу үшін кейбір желдету режимдерін бақылау өте маңызды, бірақ жобалардан аулақ болу маңызды. Бөлмеде балалар үйірмеде болған кезде ауысады.
Ойын мен жатын бөлмелері жеткілікті жеңіл болуы керек, ауа температурасы және ылғалдылық рұқсат етілген стандарттардан аспауы керек. Медбике мен балабақшаның бастығы асүйдің және балабақшаның санитарлық жағдайын бақылауға міндетті.
Көптеген ірі бақтарда медбикелердің диеталық нормасы бар. Сатып алынған өнімдерді жарамдылық мерзіміне тексеру керек, яғни ең алдымен балабақшадағы балалар қауіпсіздігіне қызығушылық таныту керек. Медбике өнімдердің калориялы мазмұнын есептеп, түрлі жастағы балалар үшін әрбір күн үшін мәзір жасай алады.
Кейде балаға шұғыл медициналық көмек қажет болған жағдайлар болуы мүмкін. Бұл жағдайда жедел жәрдемге келгенге дейінгі медициналық көмек медициналық қызметкер, ал егер ол жоқ болса — тәрбиеші.
Жұмыс күнінің соңында балалармен жұмыс істеу нұсқаулары:
Оқу күнінің соңында мұғалім таңертең немесе түнгі ауысымда мұғалімнің жұмысына арналған барлық материалдарды ұсынады. Егер бөлмеден шыққаннан кейін ешкім қалмаса, топты тексеруге қамқоршы жауапты. Барлық электр аспаптарын өшіріп, бөлмені желдетіп, барлық терезелер мен терезелерді жабу керек. Ата — аналар соңғы баланы қабылдағаннан кейін мұғалім келесі күні сабаққа дайындалуы керек. Алдын ала ойластыру маңызды.
Төтенше жағдайлар кезінде балабақшадағы қауіпсіздік ережелері:
Төтенше жағдай кезінде сіз дүрбелең алмайсыз. Әрбір тәрбиеші осы немесе басқа жағдайда іс — әрекеттер туралы нақты нұсқауларға ие. Бұл апат, өрт, табиғи апат болуы мүмкін.
Әрқайсысының бастапқы міндеті — өз топтарының балаларын құтқару, содан кейін АГҚО — ның бастық немесе басшы орынбасарының қорытындылары туралы есеп беру. Барлық нұсқауларды нақты орындау өте маңызды. Әрбір тәрбиеші баланың өмірі мен денсаулығы үшін үлкен жауапкершілікті сезінуі керек.
Қауіпсіздік пен денсаулықты сақтау ережелерін бұзғаны үшін жауапкершілік тек тәртіптік санкцияларға ғана емес, сонымен қатар әкімшілік айыппұлдар мен қылмыстық жазаларға да қолданылады.
Балабақшадағы өрт қауіпсіздігі назар аударуды қажет ететін басты тақырыптардың бірі болып табылады. Балалардың өмірін мүмкіндігінше көп қорғау үшін, осы мекеменің барлық қызметкерлері өрт сөндіру бригадасына келіп, қажет болған жағдайда өрт сөндіру жаттығулары мен өртті сөндіру әдістерінен өтуі керек. Оларды алты айда бір рет тапсырады.
Табиғи апаттардың алдын алудың негізгі қағидалары:
Өрттің пайда болуын болдырмау үшін газ және электр аспаптарын пайдалану жөніндегі нұсқаулықты орындаңыз және кешкі жылыту жүйелері, тұрмыстық техника (тоңазытқышты қоспағанда) қалдырмаңыз.
Балалар, электрлі қазандықтар мен шайбалар орналасқан топтарда пайдаланбаңыз, сондай — ақ тұрмыстық емес үй — жайларда қоқыс сақтауға арналған дүкендерді сақтаңыз немесе тұтанатын металдар мен құрылыс материалдарын сақтаңыз.
Жабық бөлмелерде отшашуды және шам шамдарды, Bengal шамдарын ұйымдастыру мүмкін емес. Бөлмедегі шамдарды толығымен өшіру және балаларға мақта мен дәкеден жасалған тәтті көйлектерге кию ұсынылмайды.
Балабақшаның маңындағы аумақты бақылау өте маңызды. Қоқыс ғимараттың сыртында арнайы аумаққа уақытында жеткізілуі тиіс. Шатыр үй — жайлары жабық болуы керек және олардың кілттері оңай қол жетімді жерде қалдырылуы тиіс (әрине балаларға арналған емес).
Өрт болған жағдайда не істеу керек?
От алау кезінде балабақшалар мен балалардың қауіпсіздігі үй — жайда өрт қауіпсіздігі ережелерінің бар — жоғына тәуелді болады
объективті.
Ең алдымен, эвакуацияның кіріс және шығыс материалдарын тексеру қажет. Олар қажет емес заттарды немесе аппаратурамен қоршалмауы керек. Есіктерді ішкі жағынан кішкене, оңай ашылатын болтпен жабу маңызды. Есікке көзқарас тегін болуы керек.
Балаларды эвакуациялау балабақшаның жақын ғимаратында жүргізіледі. Ең бастысы — балаларды балабақшаның жоғарғы қабаттарынан алу. Біріншісі ең кішкентай эвакуация.
Балалар дымқыл сүлгімен немесе көрпемен жабылуы керек, терезелерді түтінді ортада ашады. Егер бөлмеде өрт енсе, терезелерді ашу мүмкін емес, өйткені жобаның арқасында пайдалы от пайда болуы мүмкін.
Жанып тұрған бөлмеден жылдам шығу үшін барлық жерде төрт рет тұрып, шығыңқы жерге барып, мұрын мен ауызды дымқыл шүберекпен жабыңыз.
Егер баланың киімі өрт кезінде өртеніп кетсе, оны оттегі енуін тоқтату үшін ылғал шүберекпен орап, денеге басу керек. Киімді өшіру үшін өрт сөндіргішті ешқашан пайдаланбаңыз. Осыған байланысты қосымша химиялық күйіктер пайда болуы мүмкін.
Жанып тұрған бөлмедегі балаларды іздестіру балабақшаның барлық үй — жайлары тексерілген жағдайда ғана тоқтатылады.
Қоса кететін, жаз мезгілінде балаларда бос уақыт көп болатындықтан, олардың белсенділігі артатын уақыт, қызығушылықтың жоғарылауы және тәуелсіздікке деген ұмтылыспен бірге жазатайым оқиғаларға әкелуі мүмкін.
Жазғы кезеңдегі балалардың негізгі жазатайым оқиғаларына су айдындарындағы балалардың қаза болуы жатады.
Жазда балалар көбінесе ересектердің қарауынсыз қалып су айдындарына, әдетте, қайғылы оқиғалар орын алатын жабдықталмаған жерлерге шомылуға барады.
Су айдындарында балалардың қауіпсіздік мәселесі ерекше алаңдаушылық тудырады.
Су айдындарында адам өлімінің негізгі себептері:
– тыйым салынған және жабдықталмаған жерлерде шомылу;
– мас күйінде шомылу;
– жүзе алмау;
– балаларды қараусыз қалдыру.
Балалардың өмірі мен денсаулығына ересектер жауап береді, ең алдымен біздер, ата-аналар жазғы кезеңде балаларға қауіпсіз жағдай жасауымыз керек. Ата-аналар ең бірінші кезекте – ешбір жағдайда баланы қараусыз қалдырмау керек екенін есте ұстауы қажет.
Демалыс пайдалы әрі ол туралы тек жақсы естеліктер қалатындай болуы керек. Бұл үшін демалыс орындарындағы қауіпсіз мінез-құлық ережелері туралы ұмытпауымыз қажет.
Жазатайым жағдайды болдырмау үшін, тыйым салынады:
– «Суға түсуге тыйым салынады» деген белгілер орнатылған жерлерде шомылуға;
– жүзудің шекарасын белгілейтін қалқыбелгілерден кейін жүзуге;
– шағын көлемді кемелерге және басқа да жүзу құралдарына жүзуге;
– суға қайықтардан, катерлерден, айлақтардан, жағажайлардан, табиғи құралымдардан, сондай-ақ осы мақсаттарға бейімделмеген құрылыстардан секіруге;
– жалған дабыл айқайларын беруге;
– мас және есірткі белгісі бар күйінде суға шомылуға;
– тексерілмеген және жабдықталмаған жерлерде сүңгуге;
– жүзуге арналмаған заттармен жүзуге;
– балаларға ересектерсіз суға кіруге жол берілмейді.
Су айдындарындағы қауіпсіздік қағидаларын сақтаңыз, төтенше жағдайға тап болсаңыз *112 нөміріне хабарласыңыз.
