Қазіргі қоғамның даму қарқыны жастардан тек білім мен кәсіби шеберлік қана емес, сондай-ақ елдік сана, ақпараттық сауаттылық, азаматтық белсенділік пен рухани жауапкершілік талап етеді. Бұл қасиеттерді қалыптастыруда бұқаралық ақпарат құралдарының (БАҚ) әлеуеті зор. Түркістан қаласында соңғы жылдары жастардың тұлғалық дамуы мен патриоттық тәрбиесіне арналған отандық БАҚ жобалары кеңінен қолға алынуда. Журналистика, телехабар, радиобағдарлама, интернет-жобалар сияқты құралдар жас ұрпақтың дүниетанымына тікелей ықпал ететін маңызды тетікке айналды.
Жастар және медиа: Түркістандық бастамалар:
«Жастар дауысы» өңірлік медиа платформасы:
2023 жылдан бастап Түркістан қаласында «Жастар дауысы» деп аталатын өңірлік медиа алаңы жұмысын бастады. Бұл платформа – жас тілшілер мен блогерлердің өзіндік көзқарасын ашық жеткізетін, өзекті тақырыптарды көтеретін, отансүйгіштік, әлеуметтік әділеттілік, еріктілік пен рухани жаңғыру мәселелеріне арналған материалдар жариялайтын белсенді алаң.
Жоба аясында:
— мектеп және колледж оқушылары үшін «Медиа сауат негіздері» курстары;
— жас репортерлер мектебі;
— әлеуметтік желіде ақпарат тарату мәдениеті бойынша мастер-класстар ұйымдастырылды.
«Жастар дауысы» – жастардың өз ортасына, қоғамға көзқарасын жеткізу алаңы ғана емес, жастардың өздері арқылы жастарды тәрбиелеу құралына айналды.
«Менің Отаным – Қазақстан» медиажобасы:
Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігімен бірлесіп жүзеге асқан бұл жоба Түркістан қаласындағы оқушы және студент жастардың патриоттық санасын көтеруге бағытталған. Қалалық телеарна мен YouTube платформасында арнайы 10 бөлімнен тұратын бейнематериалдар топтамасы жарық көрді.
Бөлімдерде Түркістан тарихы, Тәуелсіздік құндылықтары, мемлекеттік рәміздер, ұлттық батырлар туралы баяндамалармен қатар, қарапайым жастардың елге деген сүйіспеншілігі, еріктілік арқылы қоғамға қосқан үлесі көрсетілді. Бұл жоба тәрбиенің көркем формасын – визуалды әсер мен бейнесюжет арқылы беру тәсілін тиімді пайдаланды.
Ақпараттық сауат және тәрбиенің медиалық аспектілері:
Жасөспірімдер мен жастар интернет кеңістігінде өте көп уақыт өткізеді. Осы орайда Түркістанда «Ақпараттық иммунитет» деп аталатын медиасауат жобасы қолға алынды. Оның аясында:
— мектептерде жалған ақпаратты ажырату әдістері;
— арандатушылық контенттен қорғану жолдары;
— этикалық стандарттар;
— медиа арқылы қоғамда өз орнын табу тақырыптарында семинарлар өтті.
Жобаға журналистер, медиатренерлер, психологтар, ІТ мамандар және құқық қорғау органдарының өкілдері тартылды. Олардың негізгі мақсаты — жас буынды ақпараттық арандатуға ілінбей, сыни ойлау арқылы жеке пікірін қалыптастыруға тәрбиелеу.
Ұлттық құндылықтарды насихаттайтын медиа жобалар:
Түркістан – тек географиялық аймақ емес, рухани мұра мен дәстүрдің алтын бесігі. Осы тұрғыда өңірлік БАҚ жастарға бағытталған бірнеше жобалар жасап, ұлттық бірегейлік пен мәдениетті насихаттау ісіне белсене араласуда.
Мысалы, «Қазақи тәрбие – заманауи ұрпақ» жобасы аясында:
— ұлттық киім кию мәдениеті;
— отбасы құндылықтары;
— жыраулық дәстүр;
— үлкенге құрмет, кішіге ізет тақырыптарында бейнесюжеттер мен подкасттар дайындалды.
Бұл жобалар тек дәстүрді таныстыру емес, ұлттық құндылықтар арқылы жасөспірімдердің ішкі болмысын қалыптастыруды мақсат тұтты. Әсіресе TikTok пен Instagram желілерінде қазақы әдет-ғұрыпты заманауи стильде насихаттау жастарға жақын әрі түсінікті тілмен жеткізілді.
Журналистика мектебі: Тәрбиенің тірегі:
Түркістан қаласында Қожа Ахмет Ясауи атындағы университет жанынан «Жас журналистер мектебі» ашылып, жасөспірімдерге кәсіби медиабілім беру ісі жүйеленді. Мектепте теориялық біліммен қатар, практикалық жобалар жүзеге асырылып, оқушылар мен студенттер жаңалық жасаудан бастап, қоғамдық проблемаларды көтеруге дейінгі істерге араласты.
Мектеп түлектері өңірлік арналар мен республикалық БАҚ-тарда тәжірибе жинақтап, қоғамдағы өзгерістердің алғы шебінде жүр. Бұл мектеп – тек журналистика үйрету орны ғана емес, жастардың азаматтық, отаншыл тұлға болып қалыптасуына мүмкіндік беретін орталық.
Бүгінде ақпарат – тәрбие құралына айналды. Түркістан қаласында жүзеге асқан отандық БАҚ жобалары жастардың ой-санасын жаңғыртып, болашағына бағыт беруде. Олар:
— ұлттық құндылықтарды дәріптейді;
— рухани тәрбие береді;
— ақпараттық сауат қалыптастырады;
— көшбасшылық пен азаматтық жауапкершілікке тәрбиелейді.
Жастар – болашақтың діңгегі десек, сол діңгекті берік ұстаудың жолы – сапалы медиа және жүйелі тәрбие. Түркістандық тәжірибе бұл салада республикаға үлгі боларлықтай деңгейге көтеріліп келеді.
