Скрининг — бұл аурудың белгілері әлі болмаған кезде ісікті ерте сатысында анықтау мақсатында жүргізілетін профилактикалық медициналық қарап-тексеруді және қосымша тексеру әдістерін қамтитын іс-шаралар кешені.
Ерте сатысында анықталған ісік толық емделуі мүмкін.
Кейінгі кезеңдерде аурудың белгілері болған кезде және ісіктің таралу мүмкіндігі болған кезде ауруды емдеу күрделене түседі. Сондықтан ісікті ерте сатыларда, оның таралуына дейін анықтау және емдеу қатерлі ісіктерден болатын өлім-жітімді төмендетудің ең тиімді жолы болып табылады.
Көбінесе ісік әрдайым ерте кезеңдерде анықталмайды, өйткені аурудың ерте ағымы симптомсыз болады, науқас өзінің әл-ауқатында өзгерістерді сезбейді және тексеру үшін дәрігерлерге бармайды.
Скринингтен өту қатерлі ісікке күдік бар дегенді білдірмейді.
Қазақстанда нақты аурулар бойынша және белгілі бір жас топтары үшін скринингтік бағдарламалар бар, олар халық үшін тегін.
Мамандардың айтуынша жатыр мойны обыры – бұл 40 пен 60 жас аралығындағы әйелдерде кездеседі. Бірақ, соңғы жылдары жас қыздардың да осы дертке шалдығу деректері көбейіп жатқан көрінеді. Аурудың алғашқы белгілеріне мән бермеген әйелдер қауымы емделуге тым кеш жүгініп жатады дейді мамандар.
Скрининг түрлері:
Сүт безі қатерлі ісігі — 40 жастан 70 жасқа дейінгі әйелдер.
Жатыр мойны обыры — 30 жастан 70 жасқа дейінгі әйелдер.
Колоректальды скрининг — 50 жастан 70 жасқа дейінгі ерлер мен әйелдер.
Скринингтен тіркелу орны бойынша емханадан тегін өтуге болады.
Алдын алу, ерте диагноз қою, скрининг және емдеу қатерлі ісікпен сәтті күресудің негізгі компоненттері екенін түсіну керек. Қатерлі ісікті ерте анықтау өмірді құтқарады, емдеу.
Елімізде, сүт безінің қатерлі ісігі таралуы жағынан бірінші орында тұрса, одан кейінгі кезекте жоғарыда атап өткен жатыр мойын обыры тұр. Бұл қатерлі дерттің асқынуына көп жағдайда, әлсіреген иммундық жүйе, темекі шегу, қайталанатын түсік, ерте жыныстық өмір әсер етеді екен. Сондықтан дәрігерлер ауруды ерте кезеңде анықтап, емдей алуы үшін скринингтік тексерулерден уақтылы өтуге шақырады.