Қазіргі таңда Қазақстанда әлеуметтік қолдау жүйесін жетілдіру және халықтың әл-ауқатын арттыру бағытында жаңа пилоттық жобалар жүзеге асырылуда. Солардың бірі – отбасылардың қаржылық жағдайын анықтау үшін скорингтік модельді пайдалану арқылы мемлекеттік қолдау шараларын тағайындау жобасы. Бұл жоба әсіресе Қарағанды облысы мен Шымкент қаласында сәтті жүзеге асырылып, халыққа нақты көмек көрсетудің тиімді тетігі ретінде танылуда.
Скорингтік модель – бұл отбасының экономикалық жағдайын объективті бағалауға мүмкіндік беретін цифрлық құрал. Оны пайдалану арқылы әлеуметтік қызметтерге өтініш берген азаматтардың қажеттіліктері анықталып, ең көп қолдауды қажет ететін отбастарға басымдық беріледі. Пилоттық жобаның нәтижесінде қазіргі таңда 26,7 мың өтініш берушіге қосымша қолдау шаралары көрсетілген. Бұл көрсеткіш жоба тиімділігінің нақты дәлелі болып отыр.
Жоба аясында енгізілген негізгі қызметтердің қатарында бірнеше маңызды бағыт бар. Біріншісі – «Тұрғын үй көмегін тағайындау». Бұл қызмет арқылы аз қамтамасыз етілген отбасыларға тұрғын үй алу немесе жалға алу шығындарын азайтуға мүмкіндік берілген. Пилоттық аймақта 1 762 адам осы қызметке өтініш білдіріп, барлығы қанағаттандырылған. Мұндай қолдау азаматтардың тұрмыстық жағдайын жақсартып қана қоймай, тұрақты тұрғын үй мәселесін шешуге де септігін тигізеді.
Екіншісі – «Жеке тұрғын үй қорынан жалға алынған тұрғын үйді жалдау ақысының бір бөлігін субсидиялау». Бұл бағыт та отбасылардың қаржылық жүктемесін азайтуға бағытталған. 1 739 өтініш қаралған, оның ішінде скорингтік модель бойынша 665 отбасының әл-ауқаты жоғары деңгейде екені анықталды. Осылайша, нақты мұқтаж азаматтарға басымдық беріліп, ресурстар тиімді пайдаланылады.
Үшінші маңызды қызмет – «Мүгедектігі бар балаларды үйде оқытуға жұмсалған шығындарды өтеу». Бұл қызметке ағымдағы жылдың 1 қыркүйегінен бастап өтініштер қабылдана бастады. Барлығы 1 613 өтініш түсті, оның 40-ы отбасылардың әлеуметтік жағдайы бойынша ең қажетті санатқа жатқаны анықталды. Бұл көрсеткіш әлеуметтік саясаттың нақты нәтижеге жетуіне және балалардың білім алуына жағдай жасауға мүмкіндік береді.
Пилоттық жобаның тағы бір артықшылығы – білім беру ұйымдарының студенттері мен тәрбиеленушілеріне қаржылық және материалдық көмек көрсету қызметі. Бұл қызметте мектептердің әлеуметтік педагогтері отбасылардың әл-ауқатын бағалау функциясын енгізді. Нәтижесінде, қолдау тек қаржылық тұрғыдан қажет отбасыларға ғана көрсетіліп, ресурстардың тиімді жұмсалуына жол ашылды.
Скорингтік модельдің енгізілуі мемлекеттік қызмет көрсету жүйесін автоматтандыруға, өтініштерді жылдам қарауға және азаматтарға нақты көмек көрсетуге мүмкіндік береді. Бұрын әлеуметтік көмек алу үшін өтініш берушілер ұзақ бюрократиялық процедуралардан өтуге мәжбүр болса, қазір цифрлық модель бұл үдерісті оңтайландырады. Әр отбасының әлеуметтік жағдайы нақты есепке алынып, ең мұқтаж отбасыларға басымдық беріледі.
Бұл пилоттық жоба азаматтардың мемлекеттік шешімдер қабылдауға қатысу мүмкіндіктерін арттыруда маңызды рөл атқарады. Халықтың қажеттіліктері цифрлық түрде талданып, мемлекеттік орган қызметкерлері нақты деректерге сүйене отырып шешім қабылдайды. Осылайша, «Адал азамат» тұжырымдамасы аясында жауапты, ашық және әділ мемлекеттік қызмет көрсетудің жаңа тәжірибесі қалыптасуда.
Сондай-ақ, жоба отбасыларға әлеуметтік қорғауды тиімді қамтамасыз ету үшін бірнеше қызметті біріктіріп, бір орталықтан шешуге мүмкіндік береді. Бұл тәсіл мемлекеттік органдардың жұмысын жеңілдетіп қана қоймай, азаматтарға уақыт пен қаржылық шығынды азайтуға септігін тигізеді.
Жобаның ұзақ мерзімді артықшылықтары да бар. Біріншіден, скорингтік модель әлеуметтік көмектің нақты және мақсатты бағытта көрсетілуін қамтамасыз етеді. Екіншіден, бұл тәсіл мемлекет пен азаматтар арасындағы сенімділікті арттырады, өйткені әр отбасының жағдайы объективті түрде бағаланады. Үшіншіден, модель арқылы мемлекет бюджет қаражатын тиімді пайдалана алады, ресурстар ең мұқтаж адамдарға ғана бағытталады.
Қорыта айтқанда, скорингтік модельді қолдану әлеуметтік қолдауды жаңа деңгейге көтеріп, мемлекеттік қызметтің сапасын арттырады. Пилоттық жобаның нәтижелері Қазақстандағы әлеуметтік саясатты цифрландыру, азаматтардың өмір сүру сапасын жақсарту және мемлекеттік ресурстарды тиімді пайдалану бағытында маңызды қадам болып отыр. Алдағы уақытта жобаны басқа өңірлерде де енгізу жоспарланып отыр, бұл өз кезегінде барлық ел азаматтарының әлеуметтік қамтамасыздандырылуын жақсартуға септігін тигізеді.
Толығырақ ақпаратты ортком сайтынан қарауға болады.