Қазіргі заманның басты талаптарының бірі – балалардың құқықтық санасын қалыптастыру және олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Қоғам дамыған сайын жасөспірімдер арасындағы тәуекел факторлары да арта түсуде. Сондықтан мектептегі құқықтық тәрбие жұмыстары тек формалды шара емес, оқушының өмірлік ұстанымын қалыптастыратын маңызды құндылықтық бағытқа айналуы тиіс. Бүгінгі күннің баласы ертеңгі елдің азаматы екенін ескерсек, құқықты құрметтеу мәдениетін мектеп қабырғасынан бастап дамыту ұлттық қауіпсіздік пен қоғамдық тұрақтылықтың негізгі алғышарты болып саналады.
Оқушылардың заңға бағыну мәдениетін қалыптастыру – тек лекция немесе түсіндіру жұмыстары арқылы ғана емес, олардың белсенді қатысуын талап ететін практикалық әрекеттер арқылы жүзеге асады. Мазмұндама жазу, пікірталас, жобалық жұмыстар, интерактивті сабақтар – бәрі де құқықтық ойлау мен жауапкершілікті арттыратын тиімді тәсілдер. Әсіресе «полиция – мектеп – ата-ана» үштігінің өзара іс-қимылы балалар қауіпсіздігін қамтамасыз етуде ерекше рөл атқарады. Бұл бағыттағы ортақ жұмыстың нәтижесінде оқушылар заң талаптарын түсінетін, құқықтары мен міндеттерін білетін, қоғамдағы тәртіптің маңызын сезінетін тұлға болып қалыптасады.
Құқықтық тәрбие – тек құқық бұзушылықтың алдын алуға бағытталған шара емес. Бұл – адамның өзіне және өзгелерге деген жауапкершілігін арттыратын, азаматтық мінезді тәрбиелейтін жүйелі жұмыс. Қауіпсіздік ережелерін меңгеру, төтенше жағдайларда әрекет ету дағдыларын үйрену, интернет кеңістігіндегі қауіптер туралы ақпараттану – барлығы балалардың қауіпсіз өмір сүру дағдысын қалыптастыруға ықпал етеді. Цифрлық дәуірде киберқауіпсіздік те маңызды құзыреттілікке айналды, сондықтан оқушыларға желідегі этика, жеке деректерді қорғау, қауіпсіз коммуникация туралы білім беру – уақыт талабы.
Педагогтардың міндеті – баланың бойындағы қорқыныш емес, саналы түсінік арқылы қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыру. Мұғалім берген әрбір ақпарат, әрбір мысал, әрбір оқиға талдауы оқушының өмірлік тәжірибесін байытып, оның болашақта дұрыс шешім қабылдауына ықпал етеді. Ал оқушының өз ойымен мазмұндама жазуы – оның қоғамдағы қауіпсіздік, заң, жауапкершілік туралы көзқарасын қалыптастыратын маңызды қадам.
Полиция қызметкерлерінің мектептердегі профилактикалық жұмыстары да ерекше маңызға ие. Жасөспірімдер тәртіп сақшыларымен тікелей сөйлесу арқылы құқық қорғау саласының жұмысымен танысады, заң талаптарын түсінеді, өз сұрақтарына жауап алады. Мұндай кездесулер қарапайым ақпараттан гөрі нақты мысалдар мен өмірден алынған оқиғалар арқылы оқушылардың ойында терең із қалдырады. Сонымен бірге полиция қызметкерлерімен серіктестік – балаларды сенімді ортада өсіруге мүмкіндік береді.
Құқықтық мәдениетті қалыптастыруда ата-аналардың да рөлі зор. Мектеп пен отбасының бір бағытта жұмыс істеуі – баланың тәрбие жүйесіндегі орнықты тірек. Үйде айтылған сөз бен мектептегі тәрбиелік бағыт сәйкестігі баланың санасына әсер ететін ең маңызды факторлардың бірі. Сондықтан құқықтық мәселелер бойынша ата-аналарға арналған түсіндіру жұмыстары, кездесулер, ақпараттық буклеттер балалардың қауіпсіздігіне қосылған үлкен үлес болып табылады.
Оқушының қауіпсіздігі – мектептің ғана емес, бүкіл қоғамның ортақ жауапкершілігі. Жасөспірімдерге құқықтық білім беру мен қауіпсіздік мәдениетін үйрету арқылы біз тәртіпті, жауапты, саналы ұрпақты қалыптастырамыз. Балалардың құқықтары қорғалған, өзін еркін сезінетін, заң талаптарын түсінетін орта – кез келген мемлекеттің стратегиялық дамуының негізгі тірегі. Сол себепті құқықтық бағыттағы іс-шараларды тұрақты ұйымдастыру – ел болашағына жасалған инвестиция.