Қазіргі заман – ақпарат пен технология дәуірі. Әсіресе жастардың көзқарасы мен дүниетанымына, құндылықтар жүйесіне әсер етуде бұқаралық ақпарат құралдарының рөлі ерекше. Қазақстанның рухани астанасы саналатын Түркістан қаласында соңғы жылдары БАҚ саласында бірқатар маңызды жобалар жүзеге асырылып, жас ұрпақты отансүйгіштікке, ұлттық сана мен азаматтық жауапкершілікке тәрбиелеу бағытында ауқымды жұмыстар атқарылуда.
Медиа – тек ақпарат тарату құралы ғана емес, қоғамдағы ой қалыптастыратын, мәдениет пен тәрбие беретін қуатты құрал. Осы тұрғыдан алғанда, Түркістан қаласында қолға алынған бірқатар отандық БАҚ жобаларының жастар тәрбиесіндегі орнын арнайы атап өту қажет.
Түркістандағы отандық БАҚ жобалары: бағыттар мен басымдықтар:
1. «Түркістан – тарих пен болашақтың тоғысқан ордасы» жобасы.
Бұл жоба аясында республикалық және өңірлік бұқаралық ақпарат құралдары арқылы Түркістан қаласының тарихи маңызын, оның түркі дүниесіндегі рухани рөлін жастар арасында насихаттау қолға алынды. Жобада арнайы телехабарлар, деректі фильмдер, мақала циклдары, радиобағдарламалар дайындалып, әлеуметтік желілер арқылы кеңінен таратылды.
Жастарға арналған осы медиажобаларда Қожа Ахмет Ясауи бабамыздың ілімі, дәстүрлі құндылықтар, руханият пен патриотизм ұғымдары кеңінен қамтылды. Жобаның басты мақсаты – тарихты құр жаттап алу емес, одан сабақ алып, бүгінгі күнмен байланыстыра білуге үйрету.
2. «Медиасауат – Жас ұрпақтың қорғаны» бағдарламасы.
Цифрлық заманда жалған ақпараттың, манипулятивті контенттің көбеюі жастардың психологиясына кері әсер етуі мүмкін. Осыған орай, Түркістан қаласында мектептер мен колледждерде медиасауат бойынша семинарлар мен тренингтер ұйымдастырылды. Бұл бастаманың аясында отандық БАҚ өкілдері мен сарапшылар жастарға:
— ақпаратты сын тұрғысынан бағалауды;
— фейк жаңалықтардан сақтануды;
— ақпараттық қауіпсіздікті;
— дереккөзді анықтауды;
— этикалық журналистика негіздерін түсіндіруді қолға алды.
Осы бағыттағы жұмыс арқылы жастардың интернеттегі ақпаратты сүзгіден өткізуі, эмоциямен емес, логикамен қабылдауы қалыптасып келеді. Бұл — саналы азамат тәрбиелеудегі маңызды қадам.
3. «Жастар – ел болашағы» деректі жобалар сериясы.
Түркістан облыстық «Оңтүстік Қазақстан» телеарнасы мен «Turkistan Media» орталығы бірлесе отырып, жастардың жетістіктері мен азаматтық бастамаларын насихаттайтын телевизиялық деректі жобалар сериясын бастады. Жобада ауыл жастарының кәсіпкерлікке бет бұруы, еріктілік қозғалысы, жас ғалымдар мен өнерпаздар жайлы шынайы сюжеттер көрсетілді.
Мұндай контент жастарға мотивация ғана емес, үлгі де бола алады. Кейіпкерлердің қарапайым ортадан шығып, талмай еңбек етіп, жетістікке жеткені – көрермен санасында «Мен де жасай аламын» деген сенім қалыптастырады. Ал бұл – тәрбиенің нақты нәтижесі.
БАҚ – ұлттық сана мен отансүйгіштікті қалыптастыру құралы:
Жастар тәрбиесі – тек мектеп қабырғасындағы тәрбие сағаттарымен шектелмейді. Олар бос уақытын көбінесе әлеуметтік желілер мен интернеттегі видеоплатформаларда өткізеді. Сондықтан тәрбиелік мазмұндағы отандық контенттің сапасы мен саны аса маңызды. Түркістандағы медиажобалар бұл бағытта бірқатар табысты қадамдар жасап отыр.
Мысалы:
— «Jastar Media» онлайн платформасы – жастардың өздері дайындаған бейнематериалдар мен блогтар арқылы тәжірибе алмасуға мүмкіндік береді.
— «Turkistan Times» басылымы – өңір жастарының жетістіктерін, еріктілер қозғалысын, студенттік өмір мен кәсіптік бағыттарды кеңінен жариялап отырады.
— TikTok, Instagram жобалары арқылы жастардың қызығушылығына сай қысқа, бірақ мәнді видеолар әзірленеді.
Бұл бастамалар жастарды тек ақпарат тұтынушы емес, белсенді ақпарат өндіруші, қоғам белсендісі рөліне бейімдейді.
Медиа мен тәрбие: Қай бағытта дамимыз?
Медиатәрбие – қазіргі заманның басты ұғымдарының бірі. Түркістан қаласында жүзеге асқан БАҚ жобалары мынадай нәтижелерге бағытталған:
— Жастардың ұлттық рухын көтеру;
— Отансүйгіштікті қалыптастыру;
— Саналы, сауатты медиа тұтынушы ретінде қалыптастыру;
— Азаматтық позиция мен әлеуметтік жауапкершілікті арттыру;
— Жастарды шығармашылыққа, кәсіпкерлікке, ғылымға ынталандыру.
Жаңа медиа мүмкіндіктерін пайдалану арқылы Түркістан қаласында жастармен жұмыс жүргізудің тың үлгісі қалыптасуда. Бұл – тек ақпарат жеткізу ғана емес, тұлға қалыптастыру процесі.
Түркістан – руханияттың орталығы ғана емес, жастардың кемел келешегін қалыптастыратын іргелі аймақ. Мұнда жүзеге асырылып жатқан отандық БАҚ жобалары жас ұрпақтың тәрбиесіне, олардың өмірлік құндылықтарын дұрыс бағытта қалыптастыруға елеулі үлес қосуда.
Ақпараттық құралдар арқылы жастардың жүрегіне жету – ең тиімді тәрбие жолдарының бірі. Түркістан қаласында бұл бағыттағы жұмыстар өз жалғасын таба береді деген сенім мол. Ендеше, болашаққа нық қадам басу үшін БАҚ пен тәрбие саласының байланысын нығайтып, ұрпақ тәрбиесін ұлттық мүдде тұрғысынан жалғастыруымыз қажет.
