Түркістан облысының жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасының жаңадан ашылатын «Самғау» оңалту орталығы 150-ден астам бос жұмыс орнын ұсынды. Бүгін облыстық «Еңбек мобильділігі орталығының» ұйымдастыруымен Сауран ауданы, Оранғай елді мекенінде бос жұмыс орындары жәрмеңкесі өтті. Аталған шараға облыстық жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы басшысының орынбасары Нұржан Нұрашов, Сауран ауданы әкімінің орынбасары Бақытжан Букебаев қатысып, жұмыссыз жүрген азаматтарға тұрақты жұмысқа орналасып кетуілеріне сәттілік тіледі.
Орталықтың ашылуына байланысты медициналық, арнаулы әлеуметтік-педагогикалық, психологиялық, еңбек, мәдени, әлеуметтік-тұрмыстық, шаруашылық қызмет көрсету персоналдары жұмысқа қабылданады. 200 орындық нысан 18 жастан асқан мүгедектігі бар адамдарға жартылай стационарлық жағдайда арнаулы әлеуметтік қызмет көрсететін болады. Басқарма басшысының орынбасары Нұржан Нұрашовтың айтуынша қызметкерлер құрамы іріктеліп, ресми ашылуы қазан айына жоспарлануда.
Арнаулы әлеуметтік қызметтер – қиын өмірлік жағдайда болатын адамдарға қызметтер кешенін қамтамасыз етеді, туындаған әлеуметтік мәселелерді жою үшін және қоғам өміріне қатысудың басқа азаматтармен тең мүмкіндіктерін құруға бағытталған шарттарды тудырады.
Арнаулы әлеуметтік қызметтерді ұсыну саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі міндеттері:
— ол туындаған жағдайда қиын өмірлік жағдайларды болдырмау үшін шарттар тудыру;
— арнайы әлеуметтік қызметтердің кепілдендірілген көлемін қамтамасыз ету;
— арнайы әлеуметтік қызметтерді көрсету стандарттарын сақтауды қамтамасыз ету;
— көрсетілетін арнайы әлеуметтік қызметтердің сапасын бағалау және мониторинг жүйесін дамыту;
— арнайы әлеуметтік қызметтерді көрсету жүйесін дамытуды қамтамасыз ету;
— арнайы әлеуметтік қызметтер туралы ҚР заңнамасын сақтауға мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;
— арнайы әлеуметтік қызметтерді көрсету саласындағы халықаралық әріптестікті дамыту.
Арнаулы әлеуметтік қызметтер екі түрге бөлінеді, бұл арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдендірілген көлемі және ақылы арнаулы әлеуметтік қызметтер.
Арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдендірілген көлемі бюджеттік қаржы есебінен ұсынылатын арнаулы әлеуметтік қызметтердің бірыңғай тізбесі болып табылады. Арнаулы әлеметтік қызметтер тізбесі мыналарды қамтиды:
— әлеуметтік- тұрмыстық;
— әлеуметтік медициналық;
— әлеуметтік-психологиялық;
— әлеуметтік-педагогикалық;
— әлеуметтік-еңбек;
— әлеуметтік-мәдени;
— әлеуметтік-экономикалық;
— әлеуметтік-құқықтық қызметтер.
Ақылы арнаулы әлеуметтік қызметтер арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдендірілген көлемінен жоғары ақылы негізде ұсынылады.
Арнаулы әлеуметтік қызметтер ақпараттық, кеңестік, делдалдық қызметтер түріндегі жалпы сипаттағы қызметтерді ұсынуды қамтуы мүмкін.
Адам немесе отбасы келесі негіздер бойынша қиын өмірлік жағдайда болған деп танылуы мүмкін:
— Жетімдік.
— Ата-ананың қамқорлығынсыз қалу.
— Кәмелетке толмағандардың қадағалаусыз қалуы, оның ішінде девианттық мінез-құлық.
— Кәмелетке толмағандардың ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында болуы.
— Үш жасқа дейінгі балалардың туғаннан бастапқы психофизикалық дамуы мүмкіндіктерінің шектелуі.
— Дене және (немесе) ақыл-ой мүмкіндіктеріне байланысты организм функцияларының тұрақты бұзылуы.
— Әлеуметтік мәні бар аурулардың және айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулардың салдарынан тыныс-тіршілігінің шектелуі.
— Жасының егде тартуына байланысты, ауруы және (немесе) мүгедектігі салдарынан өзіне-өзі күтім жасай алмауы.
— Әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға әкеп соқтырған қатыгездік.
— Баспанасыздық (белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдар).
— Бас бостандығынан айыру орындарынан боса.
— Пробация қызметінің есебінде болу.
Сонымен қатар, әлеуметтік қызметкердің негізгі міндеттері:
— муниципалдық органдармен (денсаулық сақтау, полиция, халықты жұмыспен қамту және т. б.), қоғамдық және діни ұйымдармен бірлесіп әлеуметтік-медициналық қызмет көрсетуге мұқтаж азаматтарды анықтау және оларды есепке алу;
— өмірлік қиын жағдай туындаған жағдайда оны еңсеру үшін әлеуметтік қызметтер көрсету және жағдайлар жасау;
— үйде әлеуметтік-медициналық қызмет көрсетуді қажет ететін азаматтарға, олардың денсаулық жағдайына, өзіне-өзі қызмет көрсету мүмкіндігіне қарай көмектің нақты нысандарын айқындау;
— өз қызметін дәрігерлермен, орта медицина қызметкерлерімен, психологтармен тығыз өзара әрекеттестіруді жүзеге асыру және оларға аурулардың әлеуметтік және психологиялық аспектілерін түсінуге көмек көрсету;
— емделушіні медициналық және психологиялық оңалтуға жәрдемдесу;
— медициналық көмек алу кезеңінде емделушінің қауіпсіздігін жақсартуға және оның құқықтарын сақтауға жәрдемдесу;
— балалар мен жасөспірімдерді медициналық қамтамасыз ету және әлеуметтік қолдау;
— азаматтарға үйде әлеуметтік-медициналық, әлеуметтік-психологиялық, әлеуметтік-құқықтық қызмет көрсету.
Үйде көрсетілетін әлеуметтік-медициналық қызметтер әлеуметтік әділдіктің мынадай қағидаттарын сақтау шарттарында ұсынылуға тиіс:
— азаматтың және адамның құқықтарын сақтау;
— егде жастағы азаматтар мен мүгедектердің жеке қажеттіліктеріне әлеуметтік қызмет көрсетуді бағдарлау;
— егде жастағы азаматтар мен мүгедектерді әлеуметтік қорғау жөніндегі шаралардың басымдығы;
— әлеуметтік қызметтерді алуда және олардың қол жетімділігінде тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету;
— әлеуметтік қызмет көрсету саласында азаматтық кепілдіктерді ұсыну.
Әлеуметтік-медициналық қызметтерді алу кезінде егде жастағы азаматтар мен мүгедектердің:
— өз құқықтары, міндеттері, әлеуметтік-медициналық қызмет көрсетудің түрлері мен нысандары туралы, әлеуметтік қызмет алуға арналған көрсетулер, үйде әлеуметтік қызмет көрсету шарттары туралы ақпаратқа;
— әлеуметтік қызметтер көрсету кезінде әлеуметтік-медициналық қызмет көрсету мекемесінің қызметкерлеріне белгілі болған жеке сипаттағы ақпараттың құпиялылығына;
әлеуметтік қызмет көрсету мекемелері қызметкерлерінің тарапынан құрметпен және ізгілікті қарауға;
— әлеуметтік-медициналық қызмет көрсету келісіміне;
— әлеуметтік-медициналық қызмет көрсетуден бас тартуға құқығы бар.
Психологтың негізгі міндеттері- науқастармен психокоррекциялық, социотерапиялық және психодиагностикалық жұмыс, оған мыналар кіреді:
— ауру себептерінің бірі немесе оның салдары болып табылған ауруды бастан кешіру, бейімсіздік мінез-құлық ауқымын психокоррекциялау, ауруға жеке ден қою бойынша жеке және топтық іс-шаралар өткізу; стресстік жағдайларды шешу тәсілдері;
— адамның нақты өмірлік жағдайын және аурудың қайталануы қаупінің ықтимал факторларын ескере отырып, оның эмоционалды және құндылық-мотивациялық саласын зерттеу кезінде науқастарға психосоматикалық бұзылуларды және алкогольге құмарлықтың, нашақорлық пен уытқұмарлықтың, темекі шегудің, қозғалысы аз өмір салтының, артық салмақтың және т. б. патогендік мінез-құлық стереотиптерін еңсеру бойынша психокоррекциялық көмек көрсету; емдеу-оңалту шараларының тиімділігін психодиагностикалық бағалау;
— оңтайлы психологиялық ахуалды қалыптастыру мақсатында, науқастардың жақын ортасымен: отбасымен, жақындарымен, қызметкерлермен және т.б., сондай-ақ емхананың емдеу және қызмет көрсету қызметкерлерімен социатерапиялық және деонтологиялық жұмыс жүргізу.
Медициналық-психологиялық көмек:
— халықпен негіздеме, жалпы міндеттер, қызметтің негізгі бағыттары: бастапқы диагностика, психокоррекция бағдарламасын құру, оны іске асыру және т.б. қамтылған бағдарлама әзірленді;
— халықты ақпараттандыру мақсатында арнайы жаднама таратылды, емханада тиісті ақпарат рәсімделді;
— психологтар медициналық қызметкерлермен психологиялық көмектің мүмкіндіктері, оның оңтайлы ұйымдастырылуы туралы әңгімелеседі;
— дәрігерлер үшін психологқа жолдау көрсеткіштері пысықталды.
Арнайы мамандар бос жұмыс орындары жәрмеңкесіне Сауран ауданы, Кентау және Түркістан қалаларынан келген тұрғындарды қабылдап, кеңес берді. Облыстық «Еңбек мобильділігі орталығы» КММ директоры Абзал Казанкапов жәрмеңкеге 250-ден астам адам қатысқанын жеткізді.
Айта кетейік, Түркістан облысында 99 мыңнан астам мүгедектігі бар адам есепте тұр. Оның ішінде 84 мыңнан астамы — ересектер болса, 15 мыңы — балалар. Арнаулы әлеуметтік қызмет алушы санатындағылар саны — 34 370 адам. Облыстық басқармаға қарасты стационарлық жағдайдағы, жартылай стационарлық жағдайдағы, сондай-ақ бейімдеу және сауықтыру, жұмыспен қамту бағытында жалпы 14 мекеме жұмыс істейді. Қазіргі таңда Сауран ауданының Оранғай ауылында 50 орындық психоневрологиялық ауытқуы бар мүгедек балаларға арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығының құрылысы жүргізілуде. Ғимаратты 2025 жылдың І тоқсанында пайдалануға тапсыру көзделген.
