Қараспан ауылдық округі аумағында жалпы үш жер қойнауын пайдаланушы карьер тіркелген. Ағымдағы жылдың соңғы айларында аудан мен Түркістан облысының кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы тарапынан карьерлердің келісімшарт талаптарының орындалуына мониторинг жүргізілді.
Мониторингтің негізгі мақсаты – жер қойнауын тиімді пайдалану, заңсыз әрекеттерді анықтау және кәсіпкерлікті реттеу. Бұл шаралар жер қойнауын пайдалану саласындағы кәсіпкерлік қызметті ашық әрі заңға сәйкес жүргізуді қамтамасыз етуге бағытталған.
Түркістан облыстық кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы жүргізген тексеру барысында келесі маңызды деректер анықталды:
- Үш кәсіпорынның ішінен екі кәсіпорын келісімшарт талаптарын сақтамауына байланысты мерзімінен бұрын кері шақырылып, қызметі тоқтатылған;
- Бір кәсіпорын соңғы екі жыл көлемінде өндірістік қызметін уақытша тоқтатып тұрғаны анықталған.
Бұл деректер жер қойнауын пайдалану саласындағы заңдылықты бақылау және кәсіпкерлік қызметтің тиімділігін арттыру үшін маңызды болып табылады.
Заңсыз жер қойнауын пайдалану әрекеттерін анықтау және алдын алу мақсатында 2025 жылғы 20–21 қараша күндері арнайы мониторинг жүргізілді. Мониторинг барысында келесі аумақтар қаралды:
- Келісімшарты кері шақырылған карьерлер аумақтары;
- Қараспан ауылдық округі арқылы өтетін Арыс өзенінің жағалау аумақтары.
Мониторинг жүргізу барысында арнайы дрон құрылғысы қолданылып, аэровизуалды түсірілім жұмыстары атқарылды. Дронның көмегімен карьерлердің жай-күйі, өндірістік нысандардың орналасуы және қоршаған ортаға ықпалы толыққанды зерделенді.
Аэровизуалды түсірілім нәтижелері талданып, анықталған мәліметтер бойынша тиісті шаралар қабылдау мақсатында уәкілетті органдарға ұсыныстар берілді. Бұл шаралар заңсыз жер пайдалану фактілерін болдырмауға, карьерлердің қызметін қадағалауға және жер қойнауын тиімді басқаруға бағытталған.
Мониторингтің тағы бір маңызды аспектісі – қоғамдық ақпараттандыру және кәсіпкерлікті ашық жүргізуге қолдау көрсету. Яғни, кәсіпорындар мен жер қойнауын пайдаланушылар заңды талаптарды сақтау қажеттігін, жерді дұрыс пайдалану арқылы әлеуметтік және экономикалық пайда табатынын түсінулері тиіс.
Қараспан ауылдық округіндегі жер қойнауын пайдалану саласындағы тексеру – кәсіпкерлікті дамыту, заңды бизнес жүргізуге қолдау көрсету және экономикалық тиімділікті арттыру бағытындағы жүйелі іс-шаралардың бірі.
Мамандардың пікірі бойынша, кәсіпкерлік қызметтің ашықтығы мен бақылау тиімділігі келесі аспектілерге әсер етеді:
- Заңсыз жер пайдалану әрекеттерін болдырмау;
- Өндірістік және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;
- Инвестициялық тартымдылықты арттыру;
- Кәсіпкерлердің жауапкершілігін күшейту.
Бұл бақылау іс-шаралары арқылы жер қойнауын пайдаланушылардың құқықтары мен міндеттері айқындалып, аудан аумағында кәсіпкерліктің тұрақты дамуы қамтамасыз етіледі.
Қараспан ауылдық округінде жүргізілген тексеру мен мониторинг жер қойнауын пайдалану саласындағы заңдылықты қамтамасыз ету, заңсыз әрекеттерді алдын алу және кәсіпкерлікті реттеу бағытындағы маңызды қадам болып табылады.
Аудан әкімдігі мен Түркістан облысының кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы бұдан кейін де жер қойнауын пайдалану саласында бақылау жұмыстарын тұрақты түрде жүргізіп, кәсіпкерлерді қолдап отырады. Бұл іс-шаралар тексерілген кәсіпорындардың заң талаптарын сақтауын қамтамасыз етіп, аудан экономикасының тұрақты дамуына үлес қосады.
Сонымен қатар, тұрғындар мен кәсіпкерлерге жер ресурстарын тиімді пайдалану, заң талаптарын сақтау және әлеуметтік жауапкершілік таныту маңызды екені жеткізілді.