Шымкент — Қазақстанның үшінші ірі қаласы және оңтүстік аймақтың маңызды экономикалық, мәдени орталығы. Қаланың географиялық орналасуы мен үдемелі дамуы төтенше жағдайларға ұшырау қаупін арттырады. Сондықтан төтенше жағдайлардың алдын алу мәселесі Шымкент қаласы үшін өзекті әрі маңызды бағыт болып табылады.
Төтенше жағдайлардың статистикасы мен себептері:
2023 жылғы мәліметтерге сәйкес, Шымкент қаласында әр түрлі төтенше жағдайлар (төтенше өрттер, су тасқыны, жол-көлік оқиғалары және табиғи апаттар) 15%-ға өскен. Соның ішінде өрт оқиғалары 40%-ға көбейіп, қаланың қауіпсіздік саласына жаңа талаптар қойды. Қаладағы өрттердің 65%-ы тұрғын үйлер мен көпқабатты ғимараттарда орын алады. Бұл жағдай халықтың өрт қауіпсіздігі туралы хабардарлығының төмендігін көрсетеді.
Жол-көлік оқиғалары да төтенше жағдайлардың маңызды бөлігі болып табылады. Соңғы үш жылда жол апаттары 22%-ға артқан. Қалалық жол инфрақұрылымының жеткіліксіздігі мен жүргізушілердің жауапкершілігінің төмендігі бұл көрсеткіштің өсуіне себепші.
Сонымен қатар, Шымкентте су тасқыны қаупі жоғары аудандар бар. Қала аумағында орналасқан өзендердің жағалауы инфрақұрылымдық тұрғыдан толық қорғалмаған, бұл су тасқынының жиі қайталануына әкеледі. 2022 жылы су тасқыны жағдайлары 10%-ға көбейді, бұл тұрғындардың өмір сүру сапасына кері әсер етті.
2025 жылғы болжамдар және дамып келе жатқан үрдістер:
2025 жылға қарай Шымкент қаласында төтенше жағдайлар санын 5%-ға азайту жоспарлануда. Бұл көрсеткіш төтенше жағдайларды алдын алу бойынша қабылданып жатқан шаралардың нәтижесінде байқалады. Өрт оқиғалары 2025 жылы 15%-ға төмендеуі күтілуде, себебі жаңа өрт сөндіру техникасы мен заманауи өртке қарсы жүйелер енгізілуде.
Жол-көлік апаттарының азаюы да жоспарланған: 2025 жылы жол апаттары 12%-ға төмендеп, жүргізушілердің тәртібін қатаңдату мен жол инфрақұрылымын жаңарту нәтижесінде жол қозғалысы қауіпсіздігі артпақ. Қалалық басқарма жол қозғалысын реттеу үшін жаңа жол белгілері мен жарықтандыру жүйелерін орнатуды жалғастыруда.
Су тасқынына қатысты болжамдар бойынша, 2025 жылы су тасқыны қаупі 18%-ға төмендейді деп күтілуде. Бұл қалада су тасқынына қарсы бөгеттерді күшейту, арық жүйелерін кеңейту және экологиялық бақылауды жетілдіру арқылы жүзеге асырылмақ. Сонымен қатар, тұрғындарға төтенше жағдайлар кезінде қауіпсіздік шараларын сақтау туралы ақпараттық түсіндіру жұмыстары кеңейтіледі.
Алдын алу шаралары және нәтижелері:
Шымкент қаласы әкімдігі төтенше жағдайларды азайту мақсатында кешенді жұмыстар атқаруда. 2023 жылы қалалық төтенше жағдайлар қызметі бюджеті 15%-ға арттырылып, жаңа өрт сөндіру техникасы сатып алынды. Бұл өрт жағдайларының алдын алуға мүмкіндік беріп, өрттердің орташа таралу уақытын 25%-ға қысқартты.
2025 жылы бұл бюджет тағы 20%-ға ұлғайып, төтенше жағдайларға қарсы жаңа технологиялар енгізілетін болады. Сонымен қатар, қаланың қоғамдық қауіпсіздік пен жол қозғалысы ережелерін сақтау бойынша ақпараттық кампаниялары 2025 жылы 30%-ға күшейтіледі, бұл жол-көлік оқиғаларының азаюына әсер етеді.
Су тасқынына қарсы жүйелер де жетілдірілуде. 2023 жылы салынған бөгеттер мен арықтар су тасқыны қаупін 12%-ға төмендеткен болса, 2025 жылы қосымша инженерлік жобалар іске асырылып, бұл көрсеткіш 18%-ға жетеді.
Шымкент қаласындағы төтенше жағдайлардың алдын алу саласында айтарлықтай прогресс байқалса да, қауіптердің деңгейі әлі де жоғары. Өрттердің өсуі мен жол-көлік оқиғаларының көп болуы тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қосымша шараларды қажет етеді.
Алдын алу жүйесін жақсарту үшін келесі ұсыныстарды енгізу маңызды:
— Тұрғындар арасында өрт қауіпсіздігі және алғашқы көмек көрсету дағдыларын үйрету бойынша арнайы тренингтер өткізу.
— Жол инфрақұрылымын жаңарту мен көше жарықтандыруды күшейту.
— Су тасқынына қарсы кешенді инженерлік жүйелерді құру және тұрғындарды алдын алу шаралары туралы хабардар ету.
Тек осы бағыттар бойынша жүйелі жұмыс жүргізу арқылы Шымкент қаласы төтенше жағдайлардан туындайтын қауіп-қатерді айтарлықтай азайтып, тұрғындарының өмір сапасын жақсарта алады.
