Қазақстан Республикасының оңтүстік өңірінде орналасқан Шымкент қаласы сейсмикалық тұрғыдан белсенді аймақтардың біріне жатады. Жер сілкінісі — алдын ала нақты болжау мүмкін емес табиғи апаттардың бірі болғандықтан, оның зардаптарын азайту үшін алдын ала дайындық жұмыстарын ұйымдастыру ерекше маңызды. Осыған орай, Шымкент қаласындағы білім беру мекемелерінде жер сілкінісіне дайындық бойынша кешенді шаралар жүзеге асырылып келеді.
Білім беру мекемелеріндегі қауіпсіздік шаралары:
Мектептер — балалардың көп шоғырланатын орындары болғандықтан, мұндағы қауіпсіздік бірінші кезекте тұрады. Қалалық білім басқармасының мәліметінше, барлық мектептерде төтенше жағдайлар кезінде әрекет ету жоспарлары әзірленген және олар жыл сайын жаңартылып отырады. Бұл жоспарларда эвакуация жолдары, жауапты қызметкерлердің міндеттері, алғашқы көмек көрсету тәртіптері нақты көрсетілген.
Сонымен қатар, оқу жылы барысында мектептерде тұрақты түрде эвакуациялық жаттығулар өткізіліп тұрады. Мұндай жаттығулар оқушылар мен мұғалімдердің төтенше жағдай кезіндегі іс-әрекет алгоритмдерін меңгеруіне септігін тигізеді. Әсіресе, соңғы жылдары мектептерде азаматтық қорғаныс сабақтары кеңінен енгізіліп, оқушыларға жер сілкінісі кезінде өзін-өзі ұстау ережелері түсіндіріле бастады.
Сейсмикалық қауіпсіздік талаптарына сай инфрақұрылым:
Шымкенттегі мектептердің басым көпшілігі сейсмикалық тұрақтылық талаптарына сай салынған немесе қайта жаңғыртылған. Жаңа мектеп ғимараттары жобаланған кезде 9 балдық жер сілкінісіне төтеп бере алатындай инженерлік шешімдер қарастырылады. Сонымен қатар, ескі мектеп ғимараттарында сейсмикалық күшейту жұмыстары жүргізіліп, қосымша тіреуіш конструкциялар орнатылады.
Қалалық әкімдік пен Төтенше жағдайлар департаменті бірлесіп жүргізген аудит нәтижесінде, қауіп төндіретін мектептер саны азайып келеді. Апатты жағдайдағы ғимараттар кезең-кезеңімен бұзылып, олардың орнына жаңа мектептер салынуда.
Оқушылар мен мұғалімдерге арналған оқыту курстары:
Төтенше жағдайлар министрлігімен бірлесе отырып, Шымкент мектептерінде оқушылар мен педагогтар үшін арнайы оқыту курстары ұйымдастырылады. Бұл курстарда:
— Жер сілкінісі кезінде қорғану тәсілдері;
— Эвакуация ережелері;
— Алғашқы медициналық көмек көрсету негіздері;
— Төтенше жағдай кезінде психологиялық тұрақтылықты сақтау әдістері оқытылады.
Мұндай курстарды тәжірибелі мамандар мен құтқарушылар өткізеді. Арнайы көрнекі құралдар, бейнероликтер және тренажерлар қолданылады, бұл оқушылардың қызығушылығын арттырып, ақпаратты жақсы меңгеруге мүмкіндік береді.
Цифрлық технологиялардың рөлі:
Қазіргі таңда Шымкент қаласындағы бірқатар мектептерде сейсмикалық қауіпке қатысты білім беру цифрлық платформалар арқылы да жүргізіледі. Мысалы, арнайы мобильді қосымшалар мен онлайн тестілеу жүйелері арқылы оқушылар жер сілкінісі кезіндегі мінез-құлық ережелерін үйренеді. Бұл оқыту әдістері заманауи талаптарға сай және оқушылар үшін қолжетімді.
Шымкент қаласындағы мектептерде жер сілкінісіне дайындық жұмыстары жан-жақты ұйымдастырылған. Оқу орындарының инфрақұрылымдық қауіпсіздігін арттыру, оқушылар мен мұғалімдерді оқыту, эвакуациялық жаттығулар өткізу — мұның барлығы балалардың өмірі мен денсаулығын сақтау мақсатында жасалып жатқан нақты қадамдар.
Жер сілкінісі — адамзат бақылауынан тыс құбылыс. Алайда оған дұрыс дайындалу арқылы оның салдарын едәуір азайтуға болады. Бұл бағытта Шымкент қаласының білім беру жүйесі жүйелі және нәтижелі жұмыстар атқарып келеді. Алдағы уақытта бұл шаралар одан әрі күшейтіліп, бүкіл қоғамның қауіпсіздігі үшін тиімді шешімдер қабылданатыны сөзсіз.
