Табиғи апаттар, соның ішінде жер сілкінісі – адам өміріне тікелей қауіп төндіретін төтенше жағдайлардың бірі. Әсіресе, сейсмикалық белсенді аймақтарда орналасқан елді мекендер үшін бұл тақырып аса өзекті. Шымкент қаласы — Қазақстанның оңтүстігінде, сейсмикалық қауіпті аймақта орналасқан мегаполис. Сол себепті қаладағы мектепке дейінгі мекемелерде (балабақшаларда) жер сілкінісіне дайындық жұмыстары ерекше назарда ұсталады. Себебі балабақша – ең жас және қорғансыз тұрғындар саналатын балалардың күнделікті ұзақ уақыт өткізетін орны.
Балалардың қауіпсіздігі – басым бағыт:
Мектепке дейінгі ұйымдардағы негізгі міндеттердің бірі – тәрбиеленушілердің өмір қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Бұл бағытта жер сілкінісі сияқты табиғи апаттарға дайындықтың маңызы зор. Шымкент қаласы әкімдігінің бастамасымен барлық балабақшаларда төтенше жағдайларға қатысты арнайы іс-қимыл жоспарлары әзірленген. Жоспарда жер сілкінісі кезінде балаларды қауіпсіз жерге көшіру, тәрбиешілер мен персоналдың іс-әрекеті, алғашқы көмек көрсету алгоритмі нақты жазылған.
Сонымен қатар, бұл жоспарлар жыл сайын жаңартылып, қалалық төтенше жағдайлар департаментінің келісімімен бекітіледі. Мұндай дайындық құжаттарының болуы – төтенше жағдай туындаған сәтте уақыт жоғалтпай, жылдам әрі жүйелі әрекет етуге мүмкіндік береді.
Эвакуациялық оқу-жаттығулар – дайындықтың негізі:
Жыл сайын Шымкенттегі балабақшаларда бірнеше рет жер сілкінісі жағдайына байланысты эвакуациялық оқу-жаттығулар өткізіледі. Бұл жаттығулардың басты мақсаты – тәрбиешілер мен қызметкерлердің балаларды қысқа уақыт ішінде қауіпсіз жерге көшіру қабілетін қалыптастыру.
Оқу-жаттығу кезінде:
— Дабыл белгісі берілген сәттен бастап, тәрбиешілер әр топтағы балаларды бірінен соң бірін сыртқа шығарады;
— Балалар белгіленген қауіпсіз алаңға жеткізіледі;
— Қызметкерлер балаларды түгелдеп, қауіпсіздік шараларын қамтамасыз етеді;
— Арнайы мамандар (ТЖД өкілдері) жаттығу барысын бағалап, ескертулер мен ұсыныстар береді.
Мұндай шаралар балалардың бойында үрей тудырмайтындай, ойын түрінде ұйымдастырылады. Бұл әдіс олардың психологиялық жай-күйіне зиян келтірмей, керісінше қорғану дағдыларын жеңіл меңгеруге мүмкіндік береді.
Тәрбиешілер мен қызметкерлерге арналған оқыту курстары:
Балабақша қызметкерлері — балалар қауіпсіздігі үшін жауапты алғашқы тұлғалар. Сондықтан оларды арнайы даярлықтан өткізу — аса маңызды. Шымкент қаласының төтенше жағдайлар департаменті мен білім басқармасының бірлесуімен балабақша тәрбиешілері мен әдіскерлері үшін жүйелі түрде:
— Жер сілкінісі кезінде әрекет ету ережелері,
— Балаларды эвакуациялау әдістері,
— Алғашқы медициналық көмек көрсету курстары,
— Психологиялық тұрақтылықты сақтау тәсілдері бойынша семинарлар мен тренингтер өткізіледі.
Білім алған қызметкерлер бұл білімдерін оқу процесінде тиімді пайдаланады.
Материалдық-техникалық база және ғимарат қауіпсіздігі:
Қауіпсіздікті қамтамасыз етудегі тағы бір маңызды фактор — балабақша ғимараттарының техникалық жағдайы. Шымкент қаласында соңғы жылдары мектепке дейінгі ұйымдарды жаңғырту, қайта жөндеу және сейсмикалық тұрақтылығын арттыру бағытында кешенді жұмыстар жүргізілуде.
Қаладағы жаңа балабақша ғимараттары сейсмикалық нормаларға сәйкес салынып, төтенше жағдай кезінде қауіпсіздік талаптарын орындай алатын инфрақұрылыммен қамтамасыз етілген. Ал бұрын салынған ғимараттарға арнайы тексеріс жүргізіліп, қажет болған жағдайда сейсмикалық күшейту жұмыстары жүргізіледі. Сонымен қатар, барлық балабақшаларда апатты жағдайда шығу жолдары, арнайы дабыл жүйелері және алғашқы көмек қобдишалары қарастырылған.
Ата-аналармен байланыс – ортақ жауапкершілік:
Жер сілкінісі сияқты төтенше жағдайларға дайындық тек балабақша ішінде ғана емес, ата-аналармен бірлескен жұмысты да қамтиды. Балабақшаларда ата-аналарға арналған арнайы ақпараттық парақшалар, жадынамалар таратылып, жиналыстарда төтенше жағдай кезінде отбасы мүшелерінің әрекеті жөнінде кеңестер беріледі.
Сонымен қатар, кейбір балабақшаларда «қауіпсіздік апталығы» шеңберінде ата-аналар қатысатын іс-шаралар ұйымдастырылады. Бұл ата-аналардың да қауіпсіздік мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді.
Жер сілкінісі – күтпеген сәтте орын алатын, бірақ алдын ала дайындық арқылы салдарын едәуір азайтуға болатын табиғи апат. Шымкент қаласындағы балабақшаларда бұл бағытта жүйелі әрі жауапты жұмыстар жүргізілуде. Оқу-жаттығулар, қызметкерлерді оқыту, ғимарат қауіпсіздігін күшейту, балалармен және ата-аналармен жұмыс – мұның барлығы мектепке дейінгі білім беру жүйесінің төтенше жағдайларға дайындығының жоғары деңгейде екенін көрсетеді.
Ең бастысы – бұл шаралардың барлығы бала өмірі мен денсаулығын сақтауға бағытталған. Себебі кез келген қоғамның болашағы — оның балалары. Ал олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету – баршамыздың ортақ міндетіміз.
