Қазақстан Республикасының еңбек саясатының басты бағыттарының бірі – жастарды қолдау және олардың еңбек нарығында бәсекеге қабілеттілігін арттыру. Осы мақсатта мемлекет тарапынан түрлі мемлекеттік бағдарламалар мен жобалар іске асырылуда, олардың ішіндегі ең маңыздысы – «Жастар практикасы». Бұл бағдарлама түлектерге өз мамандығы бойынша тәжірибе жинақтауға, кәсіби дағдыларын дамытуға және тұрақты жұмысқа орналасуға мүмкіндік береді.
«Жастар практикасы» жобасы техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының соңғы бес жылдағы түлектеріне, сондай-ақ 35 жасқа дейінгі жұмыссыз жастарға арналған. Бағдарламаның негізгі мақсаты – жастарды алғашқы кәсіби тәжірибемен қамтамасыз ету, олардың еңбек нарығында өзіндік орнын табуына көмектесу, кәсіби қабілеттерін шыңдау және болашақта тұрақты жұмысқа орналаса алу мүмкіндігін беру.
Жоба қатысушылары 12 айдан аспайтын мерзімге жұмысқа қабылданады. Бұл кезеңде олар өз мамандығы бойынша нақты практикалық тәжірибе жинайды, кәсіптік дағдыларын жетілдіреді және еңбек тәртібіне үйренеді. Жалақы мөлшері 2025 жылы 117 930 теңгені құрайды, бұл 30 айлық есептік көрсеткішке сәйкес келеді. Жұмыс беруші мен мемлекет арасындағы келісім бойынша алғашқы 12 айлық жалақы мемлекеттік еңбек мобильділігі орталығы арқылы төленеді, ал кейінгі 12 айда жұмыс беруші өз мүмкіндігіне қарай жалақы мөлшерін белгілейді.
Бағдарламаға қатысу үшін жұмыссыз жастардан бірнеше құжат талап етіледі: жеке басты куәландыратын құжат, еңбек қызметін растайтын құжат (бар болса), техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары немесе жоғары оқу орнынан кейінгі білімін растайтын құжат. Осылайша, қатысушылар бағдарламаның барлық шарттарына сәйкестігін растауы қажет.
Жастар практикасы жобасының басты артықшылығы – жастарға алғашқы кәсіби тәжірибе беру арқылы оларды еңбек нарығына дайындау. Практикалық білім алу, жаңа дағдыларға үйрену, кәсіби кеңестер мен тренингтерге қатысу арқылы жас мамандар еңбекке деген сенімін арттырады, өз кәсібін дамытуға ынталы болады. Бұл жобаның тағы бір маңызды аспектісі – тұрақты жұмысқа орналасуға жол ашу. Жоба аяқталған соң қатысушы кемінде 12 ай мерзімге тұрақты жұмысқа қабылдануға мүмкіндігі бар.
Бағдарламаның әлеуметтік мәні де ерекше. Жастар практикасына қатысу арқылы мемлекет жас мамандарға өз мүмкіндігін көрсетуге және еңбек нарығында өз орнын табуға көмектеседі. Сонымен қатар, жастар практикасынан өткен қатысушылардың тәжірибесі олардың кәсіби дамуына, болашақта жеке кәсіп ашуға немесе мемлекеттік бағдарламалар арқылы қосымша білім алуға мүмкіндік береді. Бұл жас азаматтардың әлеуметтік белсенділігін арттырады, қоғамдағы еңбек мәдениетін қалыптастырады және елдің экономикалық дамуына үлес қосады.
Бағдарламаның орындалуы барысында аудандық әкімдіктер, жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімдері, жергілікті кәсіпкерлік субъектілері және білім беру ұйымдары бірігіп жұмыс жүргізеді. Бұл жастарға қолдау көрсету, тәжірибе алу мүмкіндіктерін кеңейту, жұмысқа орналасу кезеңінде нұсқаулық беру сияқты бағыттарды қамтиды. Аудандық деңгейде семинарлар, дөңгелек үстелдер, ашық есік күндері ұйымдастырылып, қатысушыларға жоба аясында ұсынылатын барлық мүмкіндіктер түсіндіріліп отырады.
Жастар практикасы жобасының тағы бір маңызды аспектісі – қаржылық қолдау. Жастар алғашқы кәсіби тәжірибесін жинап жатқан кезеңде олар толықтай қамтамасыз етіліп, жалақы алады. Бұл жастарға өз мамандығы бойынша шынымен жұмыс істеп көруге, жауапкершілік пен еңбек тәртібіне үйренуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, жоба жастардың еңбек нарығындағы мобильділігін арттырады, еңбек өтіліне қосымша есептеледі, бұл олардың болашақта тұрақты жұмысқа орналасуына оң әсерін тигізеді.
Бағдарламаға қатысу жастардың кәсіби дамуына ғана емес, олардың әлеуметтік белсенділігін арттыруға да жағдай жасайды. Жас мамандар мемлекеттік бағдарламалардың тиімділігін көріп, өздерінің мансаптық жолын жоспарлауға, болашақ кәсіби мақсаттарын нақтылауға мүмкіндік алады. Жоба арқылы олар өз мамандығы бойынша нақты тәжірибе жинап, еңбек нарығында тұрақты орын табуға дайын болады.
Жастар практикасының нәтижесінде көптеген жас мамандар өз кәсіби жолын сәтті бастайды. Олар жұмыста тәжірибе жинақтап, кәсіби дағдыларын жетілдіреді, ал жоба аяқталған соң тұрақты жұмысқа орналасу мүмкіндігіне ие болады. Бұл жастар үшін маңызды әлеуметтік кепілдік болып табылады. Жобаның тиімділігі – мемлекеттік қолдаумен жасалған тәжірибе, кәсіби дайындық, тұрақты жұмысқа орналасу және жеке дамуға мүмкіндік беруінде.
Қорыта айтқанда, «Жастар практикасы» жобасы – жастардың кәсіби тәжірибеден бастап тұрақты жұмыспен қамтылуына дейінгі сенімді жол. Бағдарламаның аясында жас мамандар еңбек нарығына бейімделіп, өз мамандығы бойынша нақты тәжірибе жинақтайды, кәсіби дағдыларын дамытады және тұрақты жұмысқа орналасу мүмкіндігіне ие болады. Бұл бағдарлама жастардың кәсіби дамуына, әлеуметтік белсенділігін арттыруға және елдің экономикалық дамуына маңызды үлес қосады.