Еңбек кодексінде еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша жұмыс берушілердің міндеттерінен бөлек жұмыскерлердің де құқықтары айқындалған.
Бұл туралы баспасөз брифингінде Шымкент қаласының мемлекеттік еңбек инспекциясы басқармасының басшысы Бауыржан Қалжанов айтты.
Жұмыскерлердің құқықтары:
— жұмыс берушіден еңбек, ұжымдық шарттардың, келісімдердің, жұмыс беруші актілерінің талаптарын орындауды талап етуге;
— еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті қорғауға;
— еңбек, ұжымдық шарттардың талаптарына сәйкес уақтылы және толық көлемде жалақы төленуіне;
— бос тұрып қалғаны үшін осы Кодекске сәйкес ақы төленуіне;
тынығуға, оның ішінде жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысына;
— еңбек (қызметтік) міндеттерін орындауға байланысты денсаулығына келтірілген зиянды өтетуге;
— міндетті әлеуметтік сақтандырылуға;
— еңбек (қызметтік) міндеттерін орындау кезінде жазатайым оқиғалардан сақтандырылуға;
— кепілдіктерге және өтемақы төлемдерін алуға;
— еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі талаптарға сәйкес жабдықталған жұмыс орнымен қамтамасыз етілуге;
— жұмыс беруші жұмыскерді жеке және (немесе) ұжымдық қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етпеген жағдайда және денсаулығына немесе өміріне қатер төндіретін ахуал туындаған кезде бұл жөнінде тікелей басшысына немесе жұмыс берушіге жазбаша түрде хабарлай отырып, жұмысты орындаудан бас тартуға;
— еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі талаптарға сәйкес келмеуіне байланысты ұйымның жұмысы тоқтатыла тұрған уақытта жалақысының сақталуына құқығы бар.
Жұмыс орындарының еңбек қауіпсіздігі талаптары:
— Жұмыс орындары орналасқан ғимараттар (құрылыстар) құрылысы жағынан өздерінің функционалдық мақсатына және еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптарына сәйкес болуға;
— Жұмыс жабдығы осы жабдық түрі үшін белгіленген қауіпсіздік нормаларына сәйкес келуге, онда тиісті техникалық паспорттары (сертификат), ескерту белгілері болуға және жұмыскерлердің жұмыс орындарындағы қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қоршаулармен немесе қорғау құрылғыларымен қамтамасыз етілуге;
— Авариялық жолдар мен жұмыскерлердің үй-жайдан шығатын жолдар белгіленуге, бос болуға және ашық ауаға не қауіпсіз аймаққа шығаруға;
— Қауіпті аймақтар нақты белгіленуге тиіс. Егер жұмыс орындары жұмыстың сипатына қарай жұмыскерге қауіп-қатер төндіретін қауіпті аймақтарда болса, онда мұндай орындар бұл аймақтарға бөгде адамдардың кіруін бөгейтін құрылғыларымен жабдықталуға;
Жаяу жүргіншілер мен технологиялық көлік құралдары ұйымның аумағында қауіпсіз жағдайларда жүріп-тұруға;
— Жұмыс орындары орналасқан үй-жайдағы температура, жарық, сондай-ақ желдеткіш жұмыс уақыты кезінде санитариялық-эпидемиологиялықталаптарға сәйкес болуға;
— Жазатайым оқиға кезінде зардап шеккен адамға алғашқы медициналық көмек көрсету және қажет болған кезде оны денсаулық сақтау ұйымына жеткізуді ұйымдастыруға;
— Зардап шеккен адамның жақын туыстарын жазатайым оқиға туралы дереу хабардар ету тиісті мемлекеттік органдарға хабар жеткізуге міндетті.
