Қатысу институттары – әйелдердің үкіметтік емес ұйымдары маңызды рөл атқарды, олардың саны тәуелсіздік жылдары айтарлықтай өсті. Бұл көбінесе азаматтық бастамаларды мемлекеттік қолдау шараларымен және әйелдердің мүдделерін ілгерілетуге мемлекеттің мүдделілігімен байланысты.
Бүгінгі таңда Қазақстандағы гендерлік саясаттың негізгі қағидаттары, басымдықтары мен міндеттері 2030 жылға дейінгі отбасылық және гендерлік саясат тұжырымдамасында айқындалған. 2019 жылы тұжырымдаманы іске асырудың бірінші кезеңі аяқталды, оның қорытындысы бойынша гендерлік теңдікке қол жеткізу саласындағы ұлттық және халықаралық тәжірибені, қазақстандық қоғамның діни және мәдени ерекшеліктерін жан-жақты ескеретін Қазақстан Республикасында жүйелі және талап етілетін гендерлік саясатты мақсатты жүргізуді атап өтуге болады.
Қазақстан әйелдердің жұмыспен қамтылуының тұрақты деңгейін қолдайды және бұл тұрғыда экономикасы жоғары дамыған елдерді қоса алғанда, көптеген елдерден еш кем түспейді. Қазақстанда экономикалық белсенді халық құрамында әйелдердің қатысу деңгейі 2018 жылы 64,8% — ды құрады. ХЕҰ ұсынымдарын ескере отырып, Қазақстанда әйелдердің еңбегін пайдалануға тыйым салынатын жұмыстардың тізімін өзектендіру бойынша шаралар қабылданды. Аталған шара әйелдердің ұрпақты болу денсаулығын қорғауға бағытталған. Қазіргі уақытта технологияның дамуымен, өндірістік процестерді автоматтандырумен әйелдердің еңбегін пайдалануға тыйым салынатын кәсіптер тізімі қысқаруда. Сонымен, 2018 жылы мамандықтар тізімі 287-ден 187-ге дейін қысқартылды.
Соңғы жылдары шағын және орта бизнестегі (ШОБ) әйелдердің белсенділігі айтарлықтай өсті. Тіркелген жұмыс істеп тұрған кәсіпкерлердің ішінде әйелдердің үлесі 43,2% — ды құрайды. Қазақстандағы шағын, орта және ірі кәсіпорындар басшыларының шамамен 28% — ын әйелдер құрайды. Әрбір төртінші (23,1%) шаруа және фермер қожалығын әйелдер басқарады. Бұл 2011 жылдан бері тіркелген ең жоғары көрсеткіш.
Үкіметтік емес әйелдер ұйымдарының желісі қарқынды дамуда. Бүгінгі таңда әйелдердің құқықтары мен мүдделерін қорғау мәселелерін шешуге 300-ге жуық үкіметтік емес ұйымдар белсенді қатысуда. Кәсіподақтар мен ҮЕҰ-да басшылық лауазымдардың 32,4%-ы әйелдер.
Мемлекет шешімдер қабылдау деңгейіндегі саясаттағы әйелдердің рөліне ерекше назар аударады. Қазіргі сайланған ҚР Парламенті Сенаты депутаттарының жалпы құрамындағы әйелдердің үлесі 18,4%-ға жетті. Парламенттің төменгі палатасында әйелдердің үлесі біртіндеп артып келеді: бірінші сайланған Мәжіліс депутаттары арасында әйелдердің 11,76%-ы (1996-1999 жж.) және жетінші сайланған депутаттар арасында әйелдердің 27,8%-ы (2021 жылдан бастап). Айта кету керек, БҰҰ мәліметтері бойынша, әлемде «төменгі» палаталарда әйелдер өкілдерінің орташа көрсеткіші 23,4% — ға жетеді.
R-ақпарат