• Вс. Ноя 24th, 2024
Популярные метки

Гендерлік саясаттағы әйелдердің рөлі!

Автор:admin

Окт 1, 2022
Spread the love

Әйелдердің саяси процес­терге қатысуы да тиімді қоғам­дас­тықтар құрудың ажырамас бөлігі саналады. Зерттеу нәти­желері көрсеткендей, әйел пар­ламентшілер білім беру, ден­саулық сақтау, бала күтімі, жұмыс орындары, зейнетақымен қамсыздандыру және кедейлікті азайту сияқты адами капиталды жақсарту және өмір сүру деңгейін арттыру мәсе­лелеріне басымдық беруге бейім. Мысалы, 1980 жылдан 2011 жылға дейінгі кезеңде ЭЫДҰ-ның 27 еліндегі мемлекеттік шығыстарға жасалған талдау парламенттердегі әйелдердің саяси өкілдігі отба­сылық жәрдемақыларға арналған жоғары шығыстармен оң байланысын көрсетеді (Ennser-Jedenastik, 2017). Тікелей әсер етуден басқа, ген­дерлік теңдік балалардың әл-ауқатын жақсартуға айтарлықтай жанама үлес қосады. Көптеген эмпирикалық дерек әйелдердің кірістер мен ресурстарға қол жет­кізуінің кеңеюі, тамақтану мен білім берудің жақсаруы олардың бала­ларының денсаулығы мен бі­ліміне қатысты жоғары нәтиже­лерге әкелетінін көрсетеді. Ғалымдар 1970 жылдан 2009 жылға дейінгі кезеңдегі 175 елдің деректерін (Gakidou et al. 2010) қолдана отырып, ұрпақ әкелетін жастағы әйелдерді оқытумен жылына балалар өлімі 9,5%-ға тө­­мендейтінін анықтады. Кері­сінше, әйелдер кедейлік пен жұ­мыссыздыққа тап болған кезде ерте жастағы балалардың дамуына теріс әсерін тигізеді. Жалпы алғанда, ерлер мен әйелдердің тең құқықтарын қам­та­масыз ету кедейлікті жою (№1 ОДМ), тамақтануды жақсарту (№2 ОДМ), саламатты өмір салтын қамтамасыз ету (№3 ОДМ) және білім беру сапасы (4 ОДМ), таза суға және санитарияға қолже­тім­ділікті қамтамасыз ету (6 ОДМ), эко­но­микалық өсуге және жұмыс орын­­дарын құруға жәрдемдесу (8 ОДМ) және басқа да мақсатқа қол жеткізу үшін маңызды мәнге ие. Дүниежүзілік банктің бағалауы бойынша көптеген мемлекетте ерлер мен әйелдердің тиісті тең құқығының жоқтығынан және әйелдер әлеуетінің толық іске асы­рылмауынан әлем 30 трлн долларға дейін жоғалтады. Жаһандық бастамалардың белсенді қатысушысы ретінде Қазақстан да ОДМ-ды іске асырумен мақсатты түрде айналысады. Күш-жігерді шоғырландыру үшін Қазақстан Үкіметінің жанынан ОДМ-ды іске асырудың негізгі бағыттары жөніндегі Үй­лестіру кеңесі құрылды. Бұл – ОДМ-ды ілгерілету бойынша ұсыныстар мен ұсы­нымдар әзірлеу үшін құ­рыл­ған консультативтік-кеңесші орган. Елдің негізгі стратегиялық құжат­тарында белгіленген бас­ым­дықтар мен міндеттердің бар­лығы дерлік ОДМ-ға сәйкес келеді. Нәтижесінде, 2019 жылы жүр­гізілген кешенді бағалау ОДМ-ның 80%-ға жуығы ұлттық стра­тегиялық құжаттармен үйле­сетінін көрсетті. Бұл ретте ген­дерлік тең­діктің «толассыз тәсілін» және басқа мақсаттарға қатысты оның «ак­селератор» мәртебесін түсіне отырып, Қазақстан №5 ОДМ-ға қол жеткізуде белсенді ша­ралар қабылдауда. Кейінгі онжылдықта елімізде ерлер мен әйелдердің тең құқық­тары мен мүмкіндіктерін қам­тама­сыз ету саласында көптеген реформа жүргізілді. Гендерлік тең­­дікті дамытуға қатысты бір­қатар халықаралық уағдаластық бойынша міндеттемелер қабыл­дан­ды және іске асырылды. Оның ішінде Әйелдерге қатысты кем­сі­тушіліктің барлық түрін жою туралы БҰҰ Конвенциясы (CEDAW), Бейжің декларациясы және іс-қимыл платформасы, Мың­­жылдық декларациясындағы да­му мақсаттары және 2030 жылға дейінгі Орнықты даму мақсаттары бар.

R-ақпарат

Автор: admin

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Яндекс.Метрика